W piątek 10 lipca upamiętniono 100. rocznicę Plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu. W jego wyniku do Polski zostały przyłączone miejkscowości: Napromek, Czerlin, Lubstynek i Groszki. Urząd Gminy Lubawa wspólnie z Instytutem Pamięci Narodowej o. w Gdańsku upamiętnił wydarzenia sprzed 100-lat m.in. odsłonięciem pamiątkowej tablicy. Uroczystości plebiscytowe odbyły się z inicjatywy Wójta Gminy Lubawa Tomasza Ewertowskiego oraz Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr. Jarosława Szarka.
„Pamięci mieszkańców Warmii i Mazur oraz Ziemi Lubawskiej, którzy 11 lipca 1920 roku, po latach niemieckiego zniewolenia, z odwagą i w duchu patriotyzmu opowiedzieli się za przyłączeniem tych ziem do Polski” - brzmi napis umieszczony na tablicy uroczyście odsłoniętej w Lubstynku. Uroczystościom towarzyszyło otwarcie wystawy Instytutu Pamięci Narodowej pt. „Plebiscyt 1920 roku. Walka o Polskość Warmii, Mazur i Powiśla”. Prezentacja powstała wspólnym wysiłkiem historyków Instytutu Pamięci Narodowej (Oddziału IPN w Białymstoku, jego Delegatury w Olsztynie, Oddziału IPN w Gdańsku), a także Instytutu Północnego w Olsztynie.
Plebiscyt został przeprowadzony 11 lipca 1920 r. w wyniku ustaleń traktatu pokojowego w Wersalu, kończącego I wojnę światową. Miał na celu ustalenie przynależności obszarów, które według strony polskiej ze względów historycznych i etnicznych powinny zostać przyznane odrodzonej Rzeczypospolitej. Głosowanie odbyło się na terenie ośmiu powiatów mazurskich, trzech na Warmii i czterech na Powiślu. Wynik plebiscytu okazał się niekorzystny dla strony polskiej, gdyż poparcie na całym obszarze wyniosło tylko 3,4 proc.
Relacja z uroczystości na stronach IPN
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej i otwarcie wystawy
